Gwneuthurwyr Prinitau yn Gwthio'r Ffiniau

Mae fy ngwaith fel peintiwr-gwneuthurwr printiau yn deillio o'r profiad o gerdded trwy gefn gwlad, ac mae'n cael ei lywio gan syniadau o “fapio dwfn”: edrych y tu hwnt i'r wyneb i geisio ymchwilio'n fanylach i'r amgylchedd. Rwy’n gwneud lluniadau wrth symud y tu allan, gan awgrymu sut deimlad oedd symud drwy’r dirwedd, yn hytrach na cheisio cynhyrchu cofnod gweledol cywir o’r daith.

Mae fy llyfrau braslunio yn llawn llinellau troellog - y daith gerdded - wedi'u cyfuno â nodiadau am liw a synau, darnau o ddail, a darluniau cyflym o orwelion, coed neu adeiladau.

Yn y stiwdio, dwi’n defnyddio amrywiaeth o dechnegau gan gynnwys monoprint, torlun leino, ysgythriad a collage i gyfuno llinell y daith gydag atgofion o bethau a welwyd ac a glywyd. Mae'r darn gorffenedig yn debyg i fath o fap haenog, sy'n awgrymu pethau sydd heb eu gweld o dan y ddaear; olion cenedlaethau blaenorol; cyffro'r tymhorau cyfnewidiol; yr atgofion o deithiau a wnaed.

Pan ymddeolais, dywedodd rhywun ‘Dylech roi cynnig ar argraffu, efallai ei fydd e'n addas i chi’, ac felly gwnes i, yn y pen draw, gan gwblhau BTEC Lefel 2 mewn argraffu yn y Ganolfan Argraffu Ranbarthol yn Wrecsam. Rwy'n mwynhau'r agwedd arbrofol o argraffu. Mae'n broses feddylgar ac mae'r posibiliadau ar gyfer archwilio dulliau traddodiadol o argraffu, technolegau a deunyddiau newydd yn ddiddiwedd, gan wneud taith ddiddorol. Fy mhrif ddiddordeb yw argraffu colagraff, proses lle mae ystod o ddeunyddiau yn cael eu gludo i fatrics i greu amrediadau tonyddol. Yn ogystal, rwy'n hoffi cyfuno'r dull hwn o argraffu â thechnegau eraill. Mae fy ngwaith yn adlewyrchu fy niddordeb yn yr amgylchedd lle rydym yn byw ac yn cerdded. Yr hyn y mae llwybrau, ffiniau, dyfrffyrdd, ymylon adeiladau, cartrefi a diwydiant yn ei ddatgelu am fyd sy’n newid yn gyson: llanw a thrai hanes sy’n cwmpasu tystiolaeth yr oes a fu. Mae posibiliadau mawr ar gyfer dylunio a chyfansoddi: mae'r cyffredin yn dod yn gyffrous wrth i'r gorffennol gael ei ymchwilio a'i ddwyn i gof.

Enillais fy ngradd mewn celfyddyd gain flynyddoedd lawer yn ôl. Dechreuais ymddiddori mewn Gwneud Printiau wrth ymweld â theulu fy ngŵr yng Ngwlad Pwyl. Ymwelais ag arddangosfa brint ac roeddwn wedi fy syfrdanu gan y gwaith a ddangoswyd. Cefais fy swyno'n arbennig gan ysgythru.

Mae'r cydbwysedd rhwng celf a gwyddoniaeth y mae ysgythru yn ei gynnig yn gyfareddol i mi. Mae ysgythru yn fy ngalluogi i archwilio elfennau llinell, tôn, a ffurf y mae gennyf rywfaint o reolaeth arnynt. Yn ystod y broses ysgythru rwy’n harneisio natur anrhagweladwy y dull gan roi elfen o hap a damwain i’m gwaith pan fyddaf yn archwilio lliw a gwead. Rwyf wedi byw ger y Ffin rhwng Cymru a Lloegr am y rhan fwyaf o fy oes. Mae'r ardal yn enwog am ei thirwedd godidog a'i thapestri cyfoethog o fythau a chwedlau.

Ble bynnag dwi’n cerdded dwi’n synhwyro hanes y dirwedd dwi’n mynd trwyddo, mae’r gorffennol yn torri ar draws y presennol a myfyrio ar y profiadau hyn yw ffocws fy ngwaith presennol. Yn fy ngwaith rydw i’n chwilio am y ffordd orau i ddehongli’r syniadau sydd gen i am y chwedlau hyn a’r byd rydw i’n byw ynddo nawr.

Mae fy mhrintiau'n archwilio fy perthynas dyner a direidus sydd gennyf â'r byd. Ceisiaf y cymeriad yn fy nhestunau sydd naill ai'n cael eu tynnu o fyfyrdodau ar y gorffennol neu eu tynnu'n syth o natur. Mae tirweddau adar a chwyldro diwydiannol yn ymddangos yn aml. Yn aml, byddaf yn dewis disgyblaeth argraffu sgrin i bortreadu fy hoffter at fy ngofynion presennol. Gyda chyn lleied o gynllunio ac amynedd mawr, rwy'n adeiladu fy nelweddau gyda haen ar ôl haen o farciau byrbwyll wedi'u creu gan stensiliau papur wedi'u torri a'u rhwygo sy'n creu marciau a bylchau ynddynt eu hunain wrth i'r inc socian i mewn i'r papur. Mae pob haen yn hysbysu'r haen nesaf; mae fy lliwiau'n reddfol ac mae cofrestriad meddal yn creu teimlad o symudiad a breuder yn y stori rwy'n ei hadrodd. Rwy'n defnyddio stensiliau ffotograffau yn gynnil os o gwbl wrth adeiladu fy nelweddau. Nid oes yr un ddelwedd yn hollol yr un peth o fewn yr argraffiadau byrion a gynhyrchaf; mae ganddyn nhw i gyd eu cymeriad eu hunain.

Rwy'n argraffu, yn paentio ac yn gwneud llyfrau artistiaid. Rwyf wedi fy nghyfareddu gan dystiolaeth o strwythurau hynafol o waith dyn yn y dirwedd. Mae fy ymchwil ar gyfer y prosiect hwn wedi fy arwain oddi wrth fy nghyfeiriadau arfordirol arferol, i lawr llwybrau daearyddol a hanesyddol diddorol, ac, yn gynyddol, tuag at fyd myth a chwedl. Mae'r rhain yn cyfuno ag atgofion gweledol o weadau hindreuliedig, lliwiau, a ffurfiau wedi'u herydu'n raddol a'u hadfer gan natur, bron y tu hwnt i adnabyddiaeth. Daw fy ngwaith o'r gofod lle mae byd ffisegol yn cwrdd â hanes hynafol prin diriaethol, ac mae chwedlau wedi'u gorchuddio â'r ddau. Mae delweddau haniaethol yn ymddangos ar bapur, fel printiau neu wedi'u cyfuno'n strwythurau llyfrau artistiaid wedi'u gwneud â llaw. Rwy’n gweithio gyda nifer o dechnegau gwneud printiau, gan gynnwys colagraff, monoprint ac ysgythru, ac yn caniatáu i bob proses ganfod ei ffordd tuag at y canlyniad terfynol. Mae ysgythriadau yn aml yn cael eu hargraffu o ddau blât, ac mae colagraffau'n newid yn gynnil gyda phob inc. Mae pob print felly yn unigryw, er y gall fod sawl cyfuniad amrywiol. Yn ddiweddar, rwyf wedi dechrau coladu print i gynnwys rhannau o’r plât gwneud printiau, ac yn mwynhau’r newidiadau graddol o un wyneb i’r llall, sy’n adlewyrchu erydiad naturiol tirweddau’r gororau a’r atgofion sydd ganddynt.

Rwy'n artist gwneuthurwr printiau sydd wedi'i ysbrydoli gan atgofion o leoedd a gwrthrychau ynddynt. Olrheinir delweddau a theimladau i greu hanfod y gofodau hyn. Mae fy ngwaith yn aml yn cael ei nodi'n unigryw oherwydd y lliw a'r gwead rwy'n eu defnyddio yn fy mhrintiau sgrin, yn ogystal â boglynnau bleindiau sy'n amddifad o liw.

Mae’r prosiect hwn wedi fy ngalluogi i archwilio lleoedd treftadaeth ar hyd y ffiniau presennol a hynafol rhwng Cymru a Lloegr wrth ymgysylltu â’m hoffter o gerdded. Rwyf wedi gallu gweithio ymhellach gyda fy mhrintiau sgrin gweadeddol a phalet lliw, gan haenu inciau i gael cyfeiriadau gweledol cyfoethog.

Fel grŵp rydym wedi cerdded ac archwilio’r lleoedd hyn mewn tymhorau a thywydd cyfnewidiol. Traphont a Thraphont Ddŵr y Waun yn gynnar yn yr Hydref, Castell Whittington yn esgyrn moel y Gaeaf, Erddig yn glawogydd yr Hydref, Ffrith yn yr Haf a Phyllau Plwm y Mwynglawdd yn y Gwanwyn a mannau eraill, pob un â’i nodweddion a’i theimladau unigryw ei hun. Fe wnaethom barhau i gyfarfod ar-lein trwy gydol y flwyddyn ddiwethaf hon a chyfarfod yn gorfforol pan oeddem yn gallu gwneud hynny. Mae'r teithiau cerdded wedi bod yn fywiog yn ogystal ag ysbrydoli gwaith celf newydd.

Hyfforddais fel mathemategydd a daearegwr, sydd fwy na thebyg yn cyfrif am fy niddordeb mewn strwythur, o waith dyn a naturiol. Mae'r gwrthgloddiau sydd wedi'u gwasgaru ar hyd y ffin rhwng Cymru a Lloegr yn fy nghyfareddu, a gan adeiladau canoloesol yr ardal. Mae gan enamlo lu o ddechnegau, ac rwy'n hoffi defnyddio nifer ohonynt yn fy ngwaith. Rwy'n mwynhau dod o hyd i ffyrdd newydd o wneud pethau. Rwy’n datblygu fy ngwaith trwy brawf a chamgymeriad, gan ddarganfod beth sy’n gweithio a beth nad yw’n gweithio wrth i mi symud ymlaen. Rwy'n mwynhau tanio enamel yn arbennig ar dymheredd llawer uwch na'u hystod arferol, sy'n achosi i'r enamelau adweithio â'i gilydd a gyda'r copr. Gall hyn esgor ar liwiau a gweadau anarferol ac annisgwyl, sy'n golygu bod yr holl ddarnau hynny yn unigryw.